خصوصی‌سازی سرخابی‌ها؛ قورباغه را قورت بده

به گزارش راهبرد معاصر؛  افراد موفق بر این باورند که اگر اولین کاری که باید هر روز صبح انجام دهی این باشد که قورباغه زنده‌ای را قورت دهی، این کار را انجام بده؛ چرا که در بقیه روز خیالت راحت است که سخت‌ترین کار خود را انجام داده‌ای و مشغولیت ذهنی از این بابت نداشته و با انبساط خاطر بیشتری به انجام سایر امور می‌پردازی.

به عبارت دیگر خوردن قورباغه در واقع بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کاری است که باید انجام بدهید. همان کاری که اگر الان فکری برایش نکنید به احتمال زیاد همین طور برای انجام آن تنبلی خواهید کرد و از شما انرژی می‌گیرد.

افراد موفق همچنین بر این باورند که اگر قرار است دو تا قورباغه را بخوری، اول آن یکی را که زشت‌تر است بخور!

... و خصوصی سازی فوتبال باشگاهها در ایران نیز از آن قورباغه‌هایی است که خوردن آن سخت و دشوار، اما شدنی است و باید انجام پذیرد.

اگر فرض کنیم یکی از دغدغه‌های وزارت ورزش و جوانان واگذاری سهام باشگاه‌های ورزشی بویژه دو باشگاه استقلال و پرسپولیس به بخش خصوصی است، به نظر می‌رسد که دولتی‌ها باید از تمام توان خود برای به وقوع پیوستن این اتفاق خوش‌یمن، اما حادث نشده در ورزش کشور استفاده کنند.

بر این اساس باید گفت بحث واگذاری باشگاه‌های فوتبال به بخش خصوصی سال‌ها است که دهان به دهان می‌چرخد. نخست در 24 اسفند سال 83 بود که بر اساس مصوبه هیات وزیران، دولت مجاز شد به استناد ماده 14 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ج.ا.ایران(مصوب 1379) 100 درصد سهام شرکت فرهنگی ورزشی پیروزی(پرسپولیس) را از طریق مزایده واگذار کند و پس از آن نیز برای سال‌های پیاپی نام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس هر سال در لیست واگذاری‌های دولت قرار گرفت و حتی در سال‌های 93 و 94 هم چهار بار برای آنها مزایده برگزار شد؛ اما تا کنون سرخابی‌ها رنگ واگذاری را به خود ندیده‌اند.

این در حالی است که پس از تجربه ناموفق واگذاری این دو باشگاه در سال‌های 93 و 94، موضوع واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در حالی سال گذشته از طریق مزایده مطرح شد که نمایندگان مجلس در جریان بررسی بودجه سال 98 کل کشور، مطابق بند «هـ» تبصره 2 قانون بودجه وزارت ورزش و جوانان را مکلف کردند با همکاری سازمان بورس اوراق بهادار و سازمان خصوصی‌سازی حداکثر تا پایان شهریور سال 98 شرایط پذیرش دو شرکت فرهنگی – ورزشی پرسپولیس و استقلال را در بازار پایه فراهم فراهم کند؛ و پس از پذیرش در این بازار و عرضه 5 درصد سهام هر یک از این دو شرکت جهت کشف قیمت، 51 درصد سهام هر یک از آنها را نیز به‌صورت بلوکی و باقی سهام را به‌صورت خرد در بازار پایه فرابورس واگذار کند و درآمد حاصل از این واگذاری را هم به خزانه دولت واریز نماید.

این در شرایطی است که عرضه سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در بازار فرابورس با توجه به ملزومات و پیش‌نیازها و نیز شرایط پذیرش آنها در این بازار(از جمله ارائه گزارشات و صورت‌های مالی شفاف) بسیار سخت و دور از انتظار است و نگاهی هم به تاریخچه واگذاری این دو باشگاه از طریق مزایده و فرابورس نشان می‌دهد با توجه به شرایط کنونی اقتصاد و ورزش کشور، خصوصی‌سازی سرخابی‌ها از این طریق شدنی نیست.

بر این اساس در حالی "پیمان مدیریت" و "اجاره به شرط تکلیک" به عنوان روش‌هایی جایگزین برای واگذاری این دو باشگاه پیشنهاد می‌شوند که در دنیا نیز این دو روش در کنار سایر روش‌ها در راستای خصوصی‌سازی تجربه شده و در اصل 44 قانون اساسی هم(هر چند که تا کنون اجرایی نشده‌اند) به عنوان روش‌های واگذاری در ایران مورد تاکید قرار گرفته‌اند.

از این رو در خصوص روش پیمان مدیریت(واگذاری مدیریت از طریق آگهی مزایده عمومی(با حفظ مالکیت دولت)) باید گفت در این روش مدیریت باشگاه ورزشی برای مدت معین(مثلا 10 ساله یا کمتر و بیشتر) به اشخاص حقیقی یا حقوقی از طریق مزایده رقابتی یا مذاکره واگذار می‌شود. در این نوع واگذاری مدیریت باشگاه(در قبال بهای پیمان و انجام خدمت) در اختیار پیمانکار است و مالکیت آن کماکان در اختیار دولت می‌ماند.

درباره مزایای استفاده از این روش برای واگذاری سرخابی‌ها باید اشاره کرد یکی از دغدغه‌های اصلی دولت در واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، سرانجام آنها پس از واگذاری و امکان عدم موفقیت در واگذاری آنها است که بر این اساس با استفاده از روش پیمان مدیریت، هم واگذاری باشگاه‌ها اتفاق می‌افتد و هم این که در هر مرحله از واگذاری این امکان فراهم است که دولت مدیریت باشگاه را نیز در دست بگیرد. ضمن این که بزرگترین مزیت این روش از واگذاری برای دولت این است که علاوه بر این که بار روانی و مالی مدیریت این دو باشگاه از دوش دولت برداشته می‌شود، مالکیت دو باشگاه(به عنوان ابزاری برای از میان برداشتن حواشی احتمالی پس از واگذاری باشگاه) در دست دولت باقی می‌ماند.

روش اجاره به شرط تملیک هم قراردادی است که به موجب آن مورد معامله به مدت مشخصی اجاره داده می‌شود و در آن شرط می‌شود که مالکیت مورد معامله در پایان مدت اجاره(در صورت انجام تمامی شروط عقد و پرداخت همه اقساط مال‌الاجاره توسط مستأجر) به نام او انتقال یابد.

در این روش امکان فسخ قرارداد واگذاری در صورت عدم اجرای تعهدات توسط خریدار وجود دارد. ضمن این که واگذاری باشگاه‌ها هم به صورت تدریجی اتفاق می‌افتد.

همچنین دولت دغدغه‌ای در زمینه عدم توانایی خریدار در خصوص اداره باشگاه ندارد و در هر مرحله از زمان اجاره می‌تواند قرارداد اجاره را فسخ کرده و مدیریت باشگاه را خود در دست بگیرد. بعلاوه این که مدت زمان اجاره فرصت مناسبی برای خریدار است تا توانایی خود را برای نشان دادن این نکته که از عهده مدیریت و مالکیت باشگاه بر می‌آید، نشان دهد تا پس از آن انتقال قطعی باشگاه‌ها صورت گیرد.

بنابراین با توجه به موارد مطرح شده از یک سو و فراهم نبودن شرایط واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس از طریق بازار سرمایه(فرابورس)، روش‌های "پیمان مدیریت" و "اجاره به شرط تملیک" برای واگذاری این دو باشگاه پیشنهاد می‌شوند.

ضمن این که واگذاری سرخابی‌ها به این دو روش فرصت مناسبی را فراهم می‌کند تا پیش‌شرط‌ها و زیرساخت‌های لازم برای واگذاری موفق باشگاه‌ها از جمله موارد مربوط به درآمدزایی، کپی رایت، حق پخش، بلیط فروشی، تبلیغات دور زمین و ... که ضامن موفقیت در خصوصی‌سازی باشگاه‌ها است، تحقق یابد و به نوعی می‌توان از این دو روش، به عنوان واگذاری تدریجی باشگاه‌های ورزشی نام برد.

در مجموع باید گفت صرف نظر از نوع و روش واگذاری، ابهام در نحوه درآمدزایی، زیانده بودن هر دو باشگاه، شفاف نبودن صورت‌های مالی، عدم درآمدزایی و ... از جمله مهم‌ترین موانع بر سر راه واگذاری باشگاه‌های فوتبال در کشور است. از این رو به نظر می‌رسد وزارت ورزش و جوانان به عنوان مالک دو تیم قرمز و آبی وظیفه دارد هر چه زودتر شرایط واگذاری سهام این دو باشگاه را فراهم آورده و با خوش آمدگویی به حضور بخش خصوصی در ارکان ورزش به ویژه رشته پرطرفدار فوتبال، این ورزش مردمی را به اوج شکوفایی و رسیدن به جایگاه شایسته خود در آسیا و جهان رهنمون سازد.

و این اتفاق عملی نیست مگر اینکه وزارت ورزش و جوانان در راستای اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، دو باشگاه استقلال و پرسپولیس را به عنوان قورباغه‌های خصوصی‌سازی، در کوتاه‌ترین زمان ممکن واگذار کند ...

منبع: تسنیم